Eerste experimenten bijstand: minder dwang?

De eerste vijf gemeenten hebben toestemming gekregen om te starten met experimenten met de Participatiewet, zo maakte staatssecretaris Klijnsma onlangs bekend. Deze gemeenten zijn: Groningen, Tilburg, Deventer, Wageningen en Nijmegen. Per gemeente zijn er meerdere onderzoeksgroepen. Het doel is zo te onderzoeken welke methode het meest effectief is om mensen vanuit de bijstand aan het werk te krijgen. Om de experimenten mogelijk te maken werd eerder dit jaar de Participatiewet aangepast. Het experiment zal twee jaar duren.

Meer ondersteuning of minder beperking?

De verschillende onderzoeksgroepen zullen verschillende methodes hanteren, zoals:

• De bijstandsgerechtigden krijgen meer ruimte dan de Participatiewet biedt. Ze mogen een beperkt bedrag van de inkomsten uit werk houden zonder dat het direct wordt verrekend met de uitkering.
• De bijstandsgerechtigden krijgen minder verplichtingen, denk hierbij aan vrijstelling van de sollicitatieplicht.
• De bijstandsgerechtigden krijgen juist intensievere begeleiding en ondersteuning.

Onenigheid over tegenprestatie

Gemeenten Amsterdam en Utrecht hebben nog geen toestemming om te experimenteren. Beide gemeenten leggen in hun voorstel namelijk de nadruk op de vrijwillige keuze van bijstandsgerechtigden om al dan niet een tegenprestatie te verrichten. Klijnsma twijfelt of dit wel in lijn is met de Participatiewet. Ook de Raad Van State, die om advies is gevraagd, was niet eenduidig.

Maatwerk versus verplichting

Enerzijds hebben gemeenten de ruimte nodig om maatwerk te bieden, anderzijds mag het verrichten van de tegenprestatie niet geheel afhangen van de vrijwillige medewerking van de uitkeringsgerechtigde, aldus de Raad Van State deze week. Hoe ver het experiment dus daadwerkelijk mag gaan moet nog blijken. Klijnsma zal hier in de zomer uitspraak over doen.