#Andnowwhat?

Het begon in de VS als een oproep op Twitter, maar is inmiddels ook in Nederland uitgegroeid tot een massale beweging: #MeToo. Talloze actrices, columnisten, muzikanten en schrijfsters hebben een boekje open gedaan over ongepaste seksuele opmerkingen, misdragingen en vaak zelfs geweld waar ze ooit aan ten prooi zijn gevallen. Puik plan, als je het mij vraagt. Aan de schandpaal met mannen die hun vieze woorden of handen niet thuis kunnen houden.

Het duurde even voordat het kwartje viel. Pas nadat mijn hele Facebook-nieuwsoverzicht volstond met #metoo-verhalen en status-updates begon het me te duizelen. Ja, seksueel ongepast gedrag is een bekend probleem, maar dat het alleen al in mijn kennissenkring zó omvangrijk is, had ik niet kunnen bedenken.

Níet vooral in Hollywood, door een miljardair, uit angst een Golden Globe mis te lopen hielden vrouwen zich stil. Ook in kleine organisaties worden ongepaste opmerkingen bij het kopieerapparaat van een leidinggevende geslikt door collega’s om problemen te voorkomen. En ja, je kunt een klachtenregeling hebben. Een vertrouwenspersoon aanstellen. Je medewerkers inlichten over de maatregelen die zij of jij kunnen nemen om seksueel wangedrag op de werkvloer aan te pakken. Maar de hamvraag is: en wat dan? Worden de boosdoeners in uw organisatie, eventueel voorzien van een hashtag, publiek te schande gemaakt?

Na de waterval aan #metoo-updates, werden mannen opgeroepen om verantwoordelijkheid voor hun seksueel overschrijdend gedrag op te eisen. Zo kunnen ze met de hashtag #ihave hierover posten op social media. En alhoewel de talloze #metoo’s stuitend zijn, de #ihaves vallen tegen. Niet alleen qua het pietluttige aantal, maar vooral vanwege het hoge ‘ik heb gebiecht en daarmee is de kous af’-gehalte. Bepaald geen constructieve oplossing lijkt me.

Misschien kunnen de boosdoeners worden ontslagen, al is dat is in de praktijk toch lastiger dan je zou denken. Niet in de eerste plaats vanwege het hoge hij-zei-zij-zei-gehalte en het gebrek aan bewijs. De grenzen zijn lang niet altijd duidelijk. Stuur je iemand na een seksueel getinte opmerking de laan uit? De grens tussen wat gepast en ongepast is, kan ook nog eens sterk per persoon verschillen. Waar de een haar schouders voor ophaalt, gaat voor een ander veel te ver.

Tuurlijk, er zijn genoeg situaties waarbij de grens klip en klaar is. Met enige kennis van de wet en gezond verstand kom je al een heel eind. Ook een gedragscode kan hierbij helpen. Maar bij alle opmerkingen en gedragingen die zich in een grijs gebied tussen gepast en ongepast bevinden, is het vooral belangrijk dat de betrokkene, die ze als ongepast ervaart, dit ook kan en mag zeggen.

De kritiek op #metoo-uitingen dat de vrouwen maar eerder aan de bel hadden moeten trekken, vind ik klinkklare nonsens. Natuurlijk is het bevorderlijk dat seksuele misdragingen op de werkvloer meteen aangekaart worden en niet een paar jaar later. Maar de verantwoordelijkheid hiervan ligt niet bij de slachtoffers, maar bij álle collega’s, de organisatie en leidinggevenden.