Basisinkomen als heilige graal van de welvaartsstaat
Het voorstel om 55-plussers een basisinkomen te geven, is de laatste bijdrage in een eeuwenoude discussie. De petitie die televisieprogramma Radar hiervoor opstelde, was op 13 november 100.000 keer ondertekend. Op gezette tijden rispt het onderwerp van het basisinkomen weer eens op, om een paar weken later geruisloos weg te ebben. Zo gaat het al eeuwen. Al begin zestiende eeuw stond het eerste doordachte plan voor een basisinkomen op papier, opgetekend door ene Johannes Ludovicus Vives, een in Nederland woonachtige Spaanse geleerde.
Ondanks alle denken, rekenen en praten is de uitkomst nog altijd nul. Voor- en tegenstanders van het basisinkomen doen niets anders dan af en toe hun standpunten op elkaar afvuren, als ware het mortieren in de Eerste Wereldoorlog. Steevast gaat het over de kosten en de baten. Het CPB berekende een paar jaar geleden dat een basisinkomen 183 miljard euro per jaar kost, bij een basisinkomen van 973 euro per maand voor elke 18-plusser. De financiële meevallers bestaan uit het stopzetten van de uitkerings- en toeslagfabriek. Dit levert 63 miljard euro op.
Andere argumenten klinken minder luid, maar zijn daarom niet minder belangrijk. Zo doet een basisinkomen de arbeidspopulatie krimpen met 5 procent. Dit omdat veel mensen geen betaalde baan meer willen met een basisinkomen. Voorstanders roepen dan weer dat de kosten van arbeid sterk zullen slinken. De premiedruk wordt lager en werkgevers hoeven niet langer het hele loonzakje van de werknemer te vullen, wat een boost geeft aan de concurrentiekracht van onze economie.
Natuurlijk zal het er nooit van komen, dat basisinkomen. De lokroep van gratis geld is even verleidelijk als die van een sirene uit de oudheid. Nooit meer financiële zorgen, weg met de armoede en de ellende. Maar het laat zich raden dat alle bedrijven zich op deze sappige kluif van 183 miljard euro storten, van banken tot deurwaarders. Als armzalige ontvanger van een basisinkomen ben je de poen zo kwijt. Waarna er ook geen vangnet meer is en je alsnog een harde smakker maakt. Het basisinkomen bezorgt ons een fraaie roes, met een kwade afdronk.
