Een betere prestatie door druk?

Onlangs was ik in gesprek met een jonge manager bij een gemeentelijke overheid. Zij had haar sportcarrière moeten stoppen in verband met een hardnekkige blessure en nu kon ze haar leiderschapskwaliteiten goed kwijt in haar nieuwe functie. Zij vroeg mij of zij er goed aan zou doen om de druk op haar team op te voeren om de prestatie te verhogen. In de sport werkt het nou eenmaal ook zo.

Er is een lineair causaal verband tussen druk en prestatie. Deze werkt zowel de ene als de andere kant op. Oftewel, drukverhoging kan leiden tot zowel een afname als een toename van de prestatie. Net zo goed als een afname van de druk kan leiden tot een betere of slechtere prestatie. En laten we daaraan toevoegen dat het leveren van een prestatie ook nog eens druk verhogend kan werken. Kortom deze twee aspecten lijken een symbiotische relatie met elkaar te hebben, het een kan niet zonder het ander. Toch?

Als we een prestatie willen of moeten leveren, verandert niet alleen onze mentale framing maar ook onze hormonale huishouding. Zo zorgen adrenaline en cortisol voor het gevoel dat we kennen van wedstrijdspanning. Een beetje angstig, bibberig wellicht, maar ook zin om die energie om te zetten in actie. Het wordt dan ook niet voor niets ‘gezonde wedstrijdspanning’ genoemd. Maar wat als de energie niet kan worden omgezet in actie? Of de actie onvoldoende adequaat is om de gewenste resultaten te bereiken? Wat als niets genoeg lijkt en wat als dat gevoel structureel is omdat de gestelde eisen ook structureel te hoog zijn?

Als dat gebeurt ontstaat stress die niet langer hanteerbaar is en die bij extraverte mensen naar buiten slaat en bij introverte mensen juist naar binnen. De een gaat klagen, de ander hoor je niet meer omdat hij wegduikt. Een mentale framing, de manier waarop wij over onszelf en de wereld om ons heen denken, kan dit proces nog eens versterken waardoor het van ‘binnenuit’ de druk verhoogt. Mensen worden dan ziek of haken anderszins af omdat hun eigen gedachtewereld hen al onder druk zet.

Gelukkig herkende deze weliswaar jonge manager, maar ervaren sportvrouw, dit fenomeen. Ze wist dus ook dat ze best de druk kon opvoeren op haar afdeling als ze maar zorgde voor een sfeer waarin resultaat niet de enige maatstaf was. Inzet, samenwerking, zorgzaamheid en betrouwbaarheid zijn andere criteria die nodig zijn om druk, ook gezonde druk, zeker op langere termijn te laten zijn.