Leiderschap: als ik worstel kom ik dan wel boven?

Jonge mensen worden regelmatig gestrikt voor leidinggevende posities, omdat ze extravert zijn, hun mannetje staan en hun eigen zaakjes goed voor elkaar hebben. Leidinggevenden selecteren graag een duplicaat van zichzelf omdat ook zij ooit op deze criteria werden verkozen. Als ze dan ook nog daadwerkelijk vinden dat ze alles zelf hebben moeten uitdokteren, is de kans groot dat ze dit als het ultieme selectiecriterium zien van goed leiderschap. Maar klopt dat wel?

Met al dit copycat gedrag krijgen we steeds meer van dezelfde personen in de rol van leidinggevende. Vernieuwing is er niet, dat wordt door dit systeem tegengehouden. Maar nog los van deze herhaling van zetten, is het maar de vraag of hiermee leiderschap ontstaat of louter ‘managerschap’. En dat zijn toch echt andere expertises.

Leiderschap gaat in de kern over weten wanneer je wel moet ingrijpen of juist niet en het team zijn werk moet laten doen. Hiervoor is introversie, metacommunicatie en verbinding met het grotere geheel waarbinnen het team haar werk doet van grotere waarde dan al dat ‘gekwek’ van de extraverte die zichzelf op de voorgrond plaatst. Extraverte eigenschappen zijn in andere situaties juist weer een voordeel.

Voor de agrarische revolutie zo’n 12.000 jaar geleden, was leiderschap in de nomadenstammen verdeeld over de talenten die op dat moment het meest geschikt waren voor de taak die moest worden uitgevoerd. De beste jager had de leiding over de jacht, de beste krijger over de strijd, de beste bereider van het eten over het kookproces, de kruidenspecialist over de zieken en de sjamaan over de verbinding met de geesten.

De gedachte dat één persoon leiding kan geven over al deze talenten is natuurlijk onzinnig. Zeker als deze leidinggevende nog jong is en ervaring moet opdoen. ‘Luctor et emergo’ ofwel: ‘De beste komen boven drijven’, is een dooddoener. Jongeren met al die ballast in het diepe gooien, getuigt van weinig zicht in leerprocessen. Zelfs het grootste talent heeft dan meer kans op verdrinking dan dat hij of zij hierdoor leert zwemmen.