Sociaal werkgeverschap is magneetwerking kwijt

Op 17 april sloot de inschrijving voor Beste Werkgever 2015. Al jarenlang is de uitreiking van deze award een spetterend feest, dat afgelopen najaar groots werd gevierd in het La Mar Theater in Amsterdam.

Ooit werkte goed werkgeverschap als een magneet op de arbeidsmarkt. Maar tegenwoordig hebben werkgevers amper nog een sociaal gezicht, alle feestgedruis ten spijt. Ook niet nu bedrijven actiever worden op de arbeidsmarkt en hun verleidingskunsten weer in stelling brengen.

Lees eens een paar vacatures, dan valt op hoe klinisch die geformuleerd zijn. De functie wordt beschreven, de eisen, de arbeidsvoorwaarden, het bedrijfsprofiel. Dat laatste gaat dan vaak over de gedrevenheid van de organisatie om de klant goed te bedienen. Waar het niet over gaat is de waarde die de werkgever voor de medewerkers denkt te hebben.

Als voorbeeld een vacature van CapGemini, dat zich in het verleden als een zeer menswaardige werkgever profileerde. Anno 2015 heeft de it-consultancy het volgende te bieden:
“Werken in een open en prettige cultuur met collega’s die zich vol passie en vanuit inhoudelijke kennis (van de materie) samen inspannen om optimaal resultaat voor klanten te behalen. Wij vinden het belangrijk dat mensen echt zichzelf zijn en ook het beste uit zichzelf halen.”

Dat klinkt anders dan de algemeen gangbare pré-crisis beloften over persoonlijke aandacht van de werkgever en de persoonlijke ontwikkeling voor de werknemer. De warme deken van de werkgever is vervangen door een klinische toolkit om te overleven in de eigen organisatie.

Sociaal werkgeverschap bestaat slechts nog in het circuit van aanmoedingsprijzen, keurmerken en awards. Zo behaalde Ricoh in april het keurmerk Prestatieladder Socialer Ondernemen, vanwege haar verdiensten voor de zwakkeren op de arbeidsmarkt. Het klinkt als een oliemaatschappij die een prijs krijgt voor de bescherming van de zeeschildpad. Sociale projecten van bedrijven beschermen het personeel niet tegen de rauwe realiteit.

Zo kreeg het Tielse documentverwerker Doc Care afgelopen voorjaar de Rode Pluim, een prijs voor sociaal werkgeverschap. Nog geen maand later maakte dit bedrijf bekend te verkassen van Tiel naar Lelystad en staan de 85 banen in het oosten op de tocht.

De kilheid in de sociale verhoudingen binnen bedrijven is een teken van deze tijd en vreemd is dat niet. Geen bedrijf ontsnapte aan de crisis. Eerst het eigen vege lijf, zo luidt de nieuwe moraal. Boos worden hoeft niet, want werknemers onderschrijven deze nieuwe moraal volledig en staan alweer klaar om te jobhoppen. Sociaal werkgeverschap hoort nu thuis in het museale vakje Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Bijzaak dus.