• Alles
  • Arbeidsmarkt
  • Arbeidsrecht
  • Arbo
  • Coaching
  • Detacheren
  • Flexwerk
  • Inzetbaarheid
  • Mobiliteit
  • Opleiden & leren
  • Re-integratie
  • Recruitment
  • Talent management
  • Werving & Selectie
  • Wetgeving

De platformeconomie: de andere kant van de medaille

door Frederique Zebeda
Websites die fungeren als online platforms waarop vraag en aanbod elkaar vinden: velen zijn er blij mee. Voor de gebruikers is het een makkelijke manier om flexibel te werken en voor de eigenaren een bijzonder lucratief businessmodel. Maar niet iedereen is lyrisch. In het laatste deel van deze serie laten we Riders Union FNV aan het woord. Een club georganiseerde maaltijdbezorgers die strijden tegen de zzp-constructie van Deliveroo. De eis: Deliveroo moet per direct alle bezorgers in loondienst nemen.

Verdringing van bestaand werk

De platformeconomie schept werk, maar heeft ook veel nadelen voor degenen die het werk aannemen. Bij platformwerk is de rechtspositie van werkenden onzeker en het versterkt de druk om arbeidskosten te verlagen. Ook zien we dat platformwerk bestaand werk verdringt; er komt druk op de beloning en werkgelegenheid in bestaande bedrijven als ze de concurrentieslag verliezen van spelers in de platformeconomie. Een voorbeeld is hier het inmiddels ongelijke speelveld van de maaltijdbezorgdiensten.

Kostenbesparingen

Flexibele contractvormen zijn de afgelopen 10 jaar enorm toegenomen; inmiddels heeft 1 op de 3 Nederlanders een flexibel contract. Flexibele contracten worden door werkgevers vaak niet gebruikt voor het opvangen van pieken in het werk of vervanging van zieke werknemers, maar puur om kosten te besparen. Maaltijdbezorgdienst Deliveroo gaat nog een stapje verder. Bestaand werk, dat eerst gedaan werd door medewerkers in loondienst, kan nu alleen nog maar gedaan worden op basis van een zelfstandige constructie. Met alle risico’s en onzekerheden voor rekening van de werkers. Door alle maaltijdbezorgers alleen als ‘zelfstandig ondernemer’ te laten werken, bespaart Deliveroo flink op werkgeverskosten.

Sociaal stelsel in gevaar

Omdat er bij platformwerk geen sprake is van een werkgever, zijn de bezorgers er zelf verantwoordelijk voor om de hele loopbaan gezond aan het werk te blijven tot aan de AOW-leeftijd. Platformwerk wordt slecht betaald, en de werkers kunnen vaak niet onderhandelen over hun tarieven. Het inkomen van platformwerkers is minimaal. Zij zijn als zelfstandig ondernemer zelf verantwoordelijk voor hun sociale premies en verzekeringen, maar zullen hier al snel op besparen wanneer ze te weinig inkomen hebben.

Als platformwerk groeit en steeds meer mensen daarvan afhankelijk zijn, zullen meer mensen moeite hebben om tot aan de AOW-leeftijd werk en een inkomen te houden. En omdat minder mensen bijdragen aan ons stelsel voor sociale zekerheid en ons pensioenstelsel, komen die in gevaar. Platformwerk vraagt om meer regelgeving, waarmee de werkers beschermd worden en onze collectieve voorzieningen in stand blijven.

Verborgen armoede

Sommige zzp’ers hebben een prima inkomen en kunnen onderhandelen over hun tarieven. Maar er zijn ook zzp’ers die nog een ander inkomen hebben, bijvoorbeeld loon, pensioen of ze leven van het inkomen van hun partner. Zij vragen vaak geen bijstandsuitkering aan, want dan moeten ze hun bedrijf stopzetten, dus zijn ze niet zichtbaar in de statistieken. Er is dus sprake van armoede onder een deel van de zzp’ers en die is verborgen. Daarnaast zijn veel zzp’ers zijn niet verzekerd, omdat ze dat niet kunnen betalen, of omdat ze de risico’s die ze lopen onderschatten.

Tegengaan schijnzelfstandigheid

De FNV pleit voor handhaving van regelgeving om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Er is al langere tijd toenemende onvrede bij de onderkant van de arbeidsmarkt over schijnzelfstandigheid. Er is oneerlijke concurrentie door bedrijven die constructies bedenken om de lonen te drukken en risico’s af te wentelen. Werkers zijn geen collega’s meer, maar worden concurrenten van elkaar. Er is sprake van een ongelijk speelveld, waardoor de posities en arbeidsvoorwaarden van werkenden maximaal onder druk staan.

Politiek onder druk

We hebben de druk bij de politiek de afgelopen maanden opgevoerd. En met succes. Minister Koolmees heeft begin februari aangegeven dat er vanaf 1 juli 2018 gehandhaafd gaat worden bij kwaadwillende organisaties, die opzettelijk een situatie van evidente schijnzelfstandigheid laten ontstaan of voortbestaan. Maar daarmee is het probleem nog niet opgelost. De politiek moet nu gaan kijken naar passende wet- en regelgeving.

Frederique Zebeda Bestuurder FNV Jong