Minder verzuim en hogere prestaties door veerkracht

door Cosima Kliebenstein

Schrikt het jou als arbeidsprofessional af als een sollicitant bij de selectie vertelt dat hij een ernstige burn-out heeft gehad en alleen nog parttime wil werken? Hoe denken we over een medewerker die ontslag neemt omdat hij de sfeer op de afdeling als negatief ervaart? Wat voor indruk wekt een medewerker die na een reorganisatie blijft onderpresteren? Door het loslaten van stigma’s, kom je wellicht tot de conclusie dat een medewerker veerkrachtiger is dan je op het eerste gezicht zou denken.

Verzuim kost geld

Verzuim en verminderde prestatie kosten een organisatie veel tijd en geld. Een medewerker met een dergelijk verhaal heeft de schijn tegen. Die kan niet mee komen in wat het werk en de omgeving van hem vraagt. Zo’n medewerker wordt al gauw gezien als een risico, iemand die niet zo stressbestendig is en weinig tegenslag kan hebben.

De conclusie is snel getrokken dat een medewerker in genoemde voorbeelden dan ook niet veerkrachtig is. Anders val je toch niet uit? Je blijft gewoon op hetzelfde niveau presteren, ook al komt er een taakje bij, toch? Maar is deze gedachte wel terecht?

Omgaan met tegenslag

Veerkracht is het vermogen om met dagelijkse stressoren, tegenslag en persoonlijke levensgebeurtenissen om te gaan en er ook van te leren. Veerkracht bestaat onder andere uit een mix van waarden, overtuigingen en een positieve levenshouding.

Werkhervatting ondanks beperkingen

In hoeverre iemand bij tegenslag in staat is om terug te veren naar het oude -of wellicht zelfs een beter- niveau van welzijn en functioneren, verschilt per individu en per situatie. Laten we als voorbeeld een medewerker nemen die na een hartinfarct sterke vermoeidheidsklachten houdt. Wanneer deze medewerker in staat is om, ondanks de beperkingen, het werk weer op te pakken, toont hij voor deze geleden tegenslag een enorme veerkracht. Het is evengoed mogelijk dat een collega die ditzelfde meemaakt, niet in staat is om terug te veren.

Veerkracht blijkt tijdens stress

Of iemand daadwerkelijk veerkracht bezit, wordt dus pas duidelijk op het moment dat hij met toenemende stress en tegenslag te maken krijgt. Van een medewerker die nog niet eerder een lastige werksituatie of een ingrijpende levensgebeurtenis heeft ervaren, kunnen we dus niet met zekerheid zeggen hoe veerkrachtig deze is.

Oefenen met tegenslag

Heeft een medewerker wel eerder met tegenslag te maken gehad, dan heeft hij reeds “geoefend” en laten zien dat hij bijvoorbeeld in staat is om oplossingen te bedenken voor de situatie. Oftewel: een medewerker die met succes een burn-out te boven is gekomen, heeft veerkracht laten zien. Juist dit inzicht en deze ervaring zijn waardevol. Leren van een eerdere situatie is namelijk een belangrijk aspect voor het ontwikkelen van veerkracht.

Sociale context speelt grote rol

Daarbij weten we uit onderzoek dat omgevingsfactoren van de medewerker een minstens even belangrijke rol spelen bij het vermogen om met tegenslag om te gaan. Denk hierbij aan de thuissituatie, maar ook aan de sociale context van de afdeling en de organisatiecultuur. Wanneer de medewerker met een hartinfarct wordt ondersteund door het thuisfront, de afdeling en de leidinggevende, zal de kans groter zijn dat de medewerker succesvol terugkeert op het werk. Overtuigingen van collega’s en leidinggevende en bedrijfswaarden zijn in zo’n situatie van groot belang.

Beinvloed de veerkracht van je medewerkers

Het goede nieuws is dus dat je als werkgever zowel op organisatieniveau als op individueel niveau invloed hebt op het welzijn en de veerkracht van medewerkers:

Aanpassing

Bespreek mogelijkheden voor aanpassingen in het werk. Als mensen in tijden van tegenslag de mogelijkheid hebben om de arbeidstijden of taken aan te passen dan is de kans groot dat ze beter met de stressvolle situatie kunnen omgaan omdat ze beter herstellen. Je draagt hiermee direct bij aan het vergroten van de veerkracht van medewerkers.

Waardering

Maak tijd voor positieve waardering, geef aandacht aan sociale verbondenheid en schep een veilige werkomgeving waarin fouten worden gezien als leermomenten. Je stimuleert dat problemen gezamenlijk worden opgelost waardoor de veerkracht van de medewerker, het team én de organisatie groter wordt.

Training

Neem in het trainingsaanbod voor medewerkers op dat zij getraind worden in het omgaan met veranderingen en tegenslag. Medewerkers die hierin getraind worden zijn beter in staat om in stressvolle situaties veerkracht te tonen.

Wanneer je als werkgever bovenstaande drie basiselementen opneemt in de uitvoering van je organisatiebeleid, heeft dit een direct effect op het verminderen van het verzuim, een snellere re-integratie, een hogere prestatie en minder verloop.

Cosima Kliebenstein Mede-oprichter Sprankel & Co