Onder begeleiding in het diepe gooien
U ziet een van uw collega’s bepaalde werkzaamheden bijna automatisch en zonder moeite verrichten en denkt ‘aardje naar zijn vaartje’. Maar is dat wel zo? Is hier misschien geen (lang) proces aan vooraf gegaan? Want hoe denkt u dat Epke Zonderland heeft leren turnen?
Op vierjarige leeftijd moest Epke Zonderland van zijn vader op de rekstokken. ‘Wat is een rekstok (‘wist hij veel’) en wat moet ik er mee?’, vroeg hij. Maar voordat hij er erg in had, hing hij al. Epke wist niet precies wat de bedoeling was en of hij wat van hem verwacht werd wel kon. Epke was onbewust en onbekwaam.
‘Door te vallen en weer op te staan, kun je stapsgewijs beter worden in wat je doet’
Het lukte hem niet en zijn armen begonnen zeer te doen. ‘Ik kan en wil niet turnen’, huilde hij. Epke was zich bewust van zijn onbekwaamheid. Hij moest echter blijven hangen en met tegenzin begon hij een beetje te zwaaien.
Oefening baart kunst en weldra maakte hij zijn eerste draai. Epke deed zijn afsprong en viel. Maar dat kon de pret niet drukken. Zonder er om te vragen, oefende hij net zolang tot het wel lukte. Epke begon er zowaar lol in te krijgen, werd jeugdkampioen en zich bewust van zijn talent.
Op de Olympische Spelen in Londen won Epke met een fenomenale oefening een gouden plak en glunderde van oor tot oor. Als ‘s werelds beste turner op de rekstok vertelde hij over zijn oefening die hij kon dromen en bijna met zijn ogen dicht kan uitvoeren. Epke is op dat vlak onbewust en bekwaam.
Spelenderwijs leren
Vroeger gaf de onderwijzer op school toch wel een beetje ‘belerend’ les. De meester voor de klas was bijna almachtig en droeg aan de leerlingen zijn kennis over. Dat gebeurde veelal op een afhankelijke manier. Het vertrekpunt van het leerproces was de theorie, om van daaruit allerlei verschijnselen te verklaren.
De leerlingen leerden toen ongetwijfeld veel, maar deden zij dat op straat ook niet? Hebben zij niet eerst met en daarna zonder zijwieltjes leren fietsen? En zijn zij ook niet, toen vader hen niet meer bij het zadel vasthield, gevallen, opgestaan en weer doorgegaan? Iedere volwassene strikt nu toch zelfstandig zijn veters en daar is een heus geen coachingstraject aan vooraf gegaan. Coachen is immers doelgericht en het vergroten van de eigen verantwoordelijkheid is de inzet. Zo heeft ieder spelenderwijs met hier en daar een tip leren lopen, tekenen, praten en veters strikken.
Experimenteren met nieuw gedrag
Iemand gaat pas leren als hij de stap van onbewust onbekwaam naar bewust onbekwaam zet en daar kun je zo maar ziek, zwak en misselijk van worden. Afhankelijk van de situatie moet je het oude vertrouwde loslaten, je comfortzone verlaten en iets nieuws in de vingers krijgen. Dat proces kan met weerstand gepaard gaan (‘dat geldt niet voor mij’) en leiden tot stilstand (‘ik werk al jaren zo’). Een van de doelen van coachen is personen uit te dagen over hun eigen grenzen te kijken en te experimenteren met nieuw gedrag.
Dus, haal eens de zijwieltjes weg en laat de medewerker onder begeleiding fietsen. Oftewel, weg met het ingeslopen gemak en gooi hen onder begeleiding in de vorm van coaching eens in het diepe!
